Arpa Nedir?
Buğdaygiller familyasından bir bitki cinsidir. Arpa cinsinden olan türlerin uzunluğu çeşitli olmakla birlikte buğday ve çavdardan daha kısadır. Kulakçıkları birbirinin üzerine kavuşacak kadar uzundur. Başağın uzunluğu da türlere göre değişir. Her başak boğumunda üç başakçık bulunur. Her başakçık da bir çiçeklidir. Harmanda, başağın üzerini saran kavuz denen yaprakçıklar dökülmez, taneler kavuzludur. Çıplak taneli arpa türleri de vardır. Arpa tanelerinin proteini ve yağı azdır, hazmı kolaydır. Memleketimizde “Kara arpa” ve “beyaz arpa” diye anılan iki cins arpanın unu birçok yerlerde ekmek hamuruna katılır.
Hayvan yemi olarak kullanılır. Ayrıca bira yapımında da ana maddeyi meydana getirir. Arpanın tarihçesi çok eskilere dayanmaktadır. Eski Mısır hiyerogliflerinde ve piramitlerinde arpa resimlerine rastlanmaktadır. Genellikle ılıman ve sıcak iklimleri seven arpanın anavatanı Önasya’dır. Buğday kadar verimli olmamakla birlikte kıraç ve verimsiz topraklarda, farklı iklim şartları altında yetiştirilebildiği için dünya hububat üretiminde önemli bir yer tutmaktadır. Arpanın zirai işlemleri diğer buğdaygillerle aynıdır. Üstelik daha kısa bir zamanda ve daha erken yetişmektedir.
Yazlık arpa, genellikle yazların çok kısa sürdüğü yüksek ve soğuk bölgelerde ilkbaharda ekilir. Kışlık (Güzlük) arpa ise alçak ve ılıman bölgelerde sonbaharda ekilir. Arpanın ekim alanı buğdaya nazaran çok geniştir. Buğdayın yetişmediği yüksekliklerde (2500 metre) yetiştiği gibi, 70° kuzey paraleline kadar olan yerlerde de yetişir. Kuvvetli ve sulak topraklarda buğdaydan daha fazla verim alınabilir. Bu yüzden köylüler en kuvvetli tarlalarına arpa ekerler ve bu tarlalara arpalık derler.
Arpa başakları, uzun kılçıklı ve tek çiçeklidir. Yaprakları buğdaydan daha geniştir. Boyu bir metre kadardır. Yeşilken biçilerek hayvan yemi olarak kullanıldığı gibi, samanı da çok makbüldür. 12’den fazla türü mevcut olan arpa. Hordeum distichum türünde başaklar iki sıralıdır. Taneleri az fakat dolgundur. Genellikle malt imali için yetiştirilir. Arabistan’da ve benzer iklim özelliklerini taşıyan bazı bölgelerde tabii olarak yetişen yabani arpanın da başakları iki sıralıdır. Hordeum polysticum türünde başaklar çok sıralı, genellikle 5-6’lıdır. Hayvan yemi olarak yetiştirilir.
