Tahıl depolama, depolama için yapı ve tahılın hazırlanmasını, depolanmış tahılın izlenmesini ve tahıl sıcaklığını kontrol etmek için havalandırma işletim sistemini içermektedir.
İlk adım, özellikle de depoda daha öncesinde bir böcek istilası gerçekleşmişse yapının temizlenmesidir. Bina içerisinde böcekler sıklıkla havalandırma kanallarında, delikli zemin altında ve tahılın ya da atıkların içinde bulunmaktadır. Böcek istilasının ortadan kalktığından emin olmak için yapıyı buharla dezenfekte etmek (fümigasyon uygulamak) gerekebilir. Böceklerin binaya girmelerini engellemek için atık kutusu uygulamasına yer verilmelidir. Yapının dış çevresinin temizliği de unutulmamalıdır.
Tahılın depolanmaya hazırlanması da tahılda uygun nem oranının, ısının ve tahılın şartlandırılmasının sağlanması süreçlerini içermektedir. Mikrobik üremelerden dolayı tahılın depolanma süresi hem tahıl ısısına hem de nem içeriğine bağlıdır. Eğer tahıl soğuk tutulabilirse, daha yüksek nem içeriği ile depolanabilir. Örneğin, %18 nem oranına sahip tahıl taneleri, tahmini olarak 40 Fahrenhaytta 200 gün, 70 derecede 30 günlük Kabul Edilebilir Depolama Süresine (AST) sahiptir. AST’nin sonunda tahıl, ölçülebilir kalite kaybına uğrayacaktır, bu yüzden de AST bitmeden önce tüketilmelidir. Tahmini kabul edilebilir tahıl depolama süresi (AST) tablo ve grafikleri mevcuttur. Tahıl taneleri, soya fasulyesi ve biralık arpa için tablo ve grafiklere https://www.ag.ndsu.edu/graindrying/publications-grain-drying-and-storage adresinden ulaşılabilir. Bu tablolar, tahılın depolanabilme uzunluğunu tahmin etmektedir fakat sadece rehber olarak kullanılmalı ve tahılın görüntülenmesi de unutulmamalıdır. AST kümülatiftir. Eğer depolama süresinin yarısında, ılık bir tahıl sıcaklığı kullanılıp daha sonradan soğutulma yapıldıysa, soğutucu bir sıcaklıkta AST, tabloda görülen değerin yarısı kadar olmalıdır.
Hem mikrobik üreme (bozulma) hem de böcek istilası için optimum sıcaklık 80 Fahrenhayttır. Mümkünse, bu sıcaklıkta tutulan tahılın süresini sınırlandırın. Eğer tahıl sıcak bir ısıda muhafaza edilecekse, küf oluşumunu engellemek için yeterince kuru olmak zorundadır. Tahıl taneleri arasındaki hava bağıl nem seviyesi, küf oluşumunu engellemek için genel olarak yüzde 70’in altında tutulmalıdır. Sıcak hava ısısına ve yüzde 60-65 oranında bağıl neme sahip tahıl denge nem içeriği (EMC), sıcak ısıda depolama için gerekli tavsiye edilen maksimum tane nem içeriğini sağlamaktadır. Denge nem içeriği tablo ve denklemleri çok çeşitli kaynaklarda mevcuttur. EMC grafikleri https://www.ag.ndsu.edu/graindrying/publications-grain-drying-and-storage adresinden temin edilebilir.
70 Fahrenhaytta bulunan ve %60 bağıl nem oranına sahip sert kırmızı ilkbahar buğdayının EMC’si %13.3 civarındadır ve tavsiye edilen depo nem içeriği de %13.0-13.5 oranındadır. Mısırın EMC’si yaklaşık %12.8 oranındadır ve normal yaz depolama nem içeriği de %13-14 civarındadır.
Biralık arpa gibi tahıl veya tohum çimlenmesini sürdürmek için tavsiye edilen nem içeriği, EMC’ye göre ihtiyaç duyulandan daha düşük olabilir. 70 Fahrenhaytta %60 bağıl neme sahip arpa EMC’si %11.8’dir. Tavsiye edilen sıcak depolama için %12 nem içeriği gerekmektedir. Çimlenmenin sürdürülmesine bağlı olarak %12 nem içeriğinde sahip biralık arpa için tahmini kabul edilebilir depolama süresi, 70 Fahrenhaytta 60 hafta ve 80 Fahrenhaytta 25 haftadır. 80 Fahrenhaytta %13 nem içeriğine sahip arpa için kabul edilebilir depolama süresi ise sadece 16 haftadır. Çimlenmeyi sıcak ısıda da devam ettirebilmek için tahıl, tavsiye edilen maksimum nem içeriğinde ya da bu değerden yüksek olmalıdır.
Tahıl nem içeriği tahılın depolanmasında oldukça önemli olduğu için, nem içeriğinin doğru ölçülmesi oldukça önemlidir. Ölçülen tahıl numunesinin, tahılın geri kalan kısmı için doğru bir ölçümü temsil etmesini sağlamak da büyük önem teşkil etmektedir.
Tahıl nem içeriği, tarladaki ya da kamyonun içindeki değer değildir. Tahıllar, herhangi bir konteyner içine dökülürken boyutuna ve yoğunluğuna ayrılmaktadır; bu sebeple de numune yöntemi, temsili bir numune olarak alınmalıdır. Nemölçerin çalışma aralığını bilmek ve tavsiye edilen prosedüre uymak da kritik öneme sahiptir. Bazı ölçü cihazları sıcak ya da soğuk tahılda doğru sonuç vermezken, bazıları tahıl ısısını ayarlayamamakta ve çekirdek içindeki nem oranında hataya sebep olabilmektedir.
Numune, ölçüm cihazının standart ısısında değilse ya da kurulama veya tekrar ıslatmadan kaynaklanan bir nem oranına sahipse; standart sıcaklığa ulaştırılması ve ölçümden önce nem oranının çekirdek içerisinde eşitlenmesi için numunenin birkaç saat boyunca kapalı bir konteynırda tutulmalıdır.
Amacımız, kabul edilebilir depolama süresini uzatmak için tahılı soğuk ısıda muhafaza etmektir. Tahıl, mükemmel bir yalıtkandır, bu yüzden de tahılın bulunduğu alandaki hava taşınmadığı sürece tahılın büyük çoğunluğu sıcak ya da soğuk olarak kalacaktır. Depolanmış tahıl, dışarıdaki hava ısısı soğuk olduğu için sonbahar mevsimi boyunca soğuk olacaktır. Dışarısının ortalama sıcaklığı, tahılın sıcaklığından 10-15 Fahrenhayt düşük olduğunda, havalandırma fanlarını çalıştırınız (günlük maksimum + minimum / 2). Kış mevsiminde depolama için tahılı donma seviyesine ya da ortalama minimum kış sıcaklığına gelene kadar soğutunuz. İlkbaharda ise tahılın yaklaşık 40 Fahrenhayta kadar ısıtılması gerekmektedir. İlkbahar ve yaz aylarında amaç, AST’yi geliştirmek ve böcek aktivitesini sınırlandırmak için tahılı soğuk tutmaktır. Fanlar çalışmadığında, fanları ve hava kanallarını kapatınız. Doğal bir baca etkisi, fan kapatılmadığı sürece dışarıdaki sıcak hava ile tahılı ısıtacak havayı düzenleyecektir. Ayrıca kapatılmamış fan ve hava kanallarından geçen rüzgar da depolanmış tahılı havalandıracaktır. Eğer hava sıcak ve nemli ise bu durum tahıla ısı ve nem katacaktır.
50 Fahrenhaytın altındaki sıcaklıklarda böcek faaliyetleri etkisizdir ve tahılın depolanma süresi uzatıldıysa sıfıra yakın veya sıfırın altındaki sıcaklıklarda böcekler öldürülebilmektedir. Soğuk sıcaklıklarda böcek ölümleri daha hızlı gerçekleşir, böylece iklim izin verdiği sürece tahıl ısısını düzenleyerek böcekler kontrol altına alınabilmektedir.
Deponun güneşli tarafından ve çatısından elde edilen güneş ısısı, depolanan tahılı tekrar ısıtabilir. Tahılın üzerindeki boş alan, saçağın yakınından giren ve tavandan çıkan havayla bina çatısına benzer şekilde havalandırılmalıdır. Alternatif olarak, yeterli hava giriş deliklerine sahip ve çatıya monte edilmiş egzoz fanıyla da çatının altındaki boş alan soğutulabilir. Tahıl ısıtma uygulaması, depo duvarının birkaç fit içerisine kadar sınırlıdır fakat hava akımları sayesinde en üstteki tahılın birkaç fit içerisine de uzatılabilir. Bu da, deponun en üst kısmının mümkün olduğunca soğuk tutulmasının önemini arttırıyor. Depolanan tahıl, deponun en üst kısmındaki ısınmış tahıl miktarını minimize etmek için bir üst yüzey seviyesine sahip olmalıdır. Tepedeki tahıl, düz yüzeyden daha fazla yüzey alanına temas etmektedir.
Bir depo dolusu tahılı soğutmak için gereken süre, her kile için dakika başına kübik fit ile gösterilen hava akışı oranının 15’e bölünmesi ile tahmin edilebilmektedir. Sürenin uzunluğu, soğutulacak olan buğday veya soya fasulyesi gibi tahılların test ağırlıklarının oranına göre düzenlenmelidir. Örneğin, yaklaşık 21 kiloluk (48 pound) arpa kilelerini soğutmak için kile başına dakikada 0.2 kübik fit hava akış oranı kullanıldığında elde edilen süre 60 saat olur (15/0.2 X 48/60). Havalandırma döngüsü sırasında dışarıdaki sıcaklıklar değişiklik gösterecektir fakat fanların çalıştırılacağı zamana karar verirken dışarıdaki sıcaklık birincil faktördür. Genellikle, soğutma işlemi sırasında tahıl biraz nem kaybeder; böylece tahılı soğutmak için fanlar yeterince uzun çalıştığı sürece havalandırma sırasındaki bağıl nem bir sorun teşkil etmeyecektir. Hava sisli, yağmurlu ya da karlı olduğu zamanlarda mümkün olduğunca fanlar çalıştırılmamalıdır.
Depolanan tahılı görüntülemek de büyük öneme sahiptir. Tahıl ısısını ve nem içeriğini ölçülüp böcek istilalarının kontrol edilmesi gerekmektedir. Tahıl içerisindeki ısı sensörleri, tahıl ısısının görüntülenmesine yardımcı oldukları için sıklıkla tavsiye edilmektedir. Tahıl mükemmel bir yalıtkan olsa da, sadece sensörlerin yanındaki tahılın ısısı ölçülebilmektedir. Isı sensör kablolarını, deponun güneş alan tarafları, ortası ve üst kısma yakın yerler gibi sorun oluşturan yerlere yerleştiriniz. Monitörler, sorun göstergelerini kontrol etme uygulamalarının yerini alamazlar. Depolanan tahıl, kış depolamasına uygun olarak soğutulana kadar her iki haftada bir, kışın sıcaklıklar sıfırın altına düştüğünde her 2-3 haftada bir, ilkbahar ve yaz aylarında da en az her iki haftada bir kontrol edilmelidir.
Tahıl etrafında ya da tahılla çalışılırken ortaya çıkan güvenlik tehlikeleri de mevcuttur. Tahıl tuzakları, küf veya mantara maruz kalma ile ortaya çıkan solunum rahatsızlıkları ve tahıl tozu gibi tehlikelerle ve uygun güvenlik uygulamalarıyla ilgili tüm personelin bilinçli olması gerekmektedir.
